Kadastr agentligi Andijon viloyati boshqarmasi, uning tuman, shahar bo‘limlari tomonidan kadastr sohasiga oid qonun, farmon va qarorlar ijrosini ta’minlash, tizimda olib borilayotgan ishlar samaradorligini oshirish, ayniqsa, yerlarning hisobini yuritish, yerlardan samarali foydalanishni tashkil etish bo‘yicha keng ko‘lamli ishlar olib borilmoqda.
Jumladan, Prezidentimizning joriy yil 21-fevraldagi “Yer uchastkalaridan foydalanishda davlat nazorati samaradorligini oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarorida belgilangan vazifalar ijrosini ta’minlashga alohida e’tibor qaratilmoqda. Ushbu qaror bilan O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi tarkibida Yer resurslari talon-toroj qilinishining oldini olish boshqarmasi, Yer to‘g‘risidagi qonun buzilishi holatlarini aniqlash yuzasidan tezkor-qidiruv faoliyati samaradorligini oshirish maqsadida Ichki ishlar vazirligi Tezkor-qidiruv departamenti tarkibida Yer resurslari talon-toroj qilinishiga qarshi kurashish bo‘limi, hududiy tezkor-qidiruv xizmatlarida esa Yer resurslari talon-toroj qilinishiga qarshi kurashish bo‘linmalari tashkil etildi.
Shuningdek, mazkur qarorda, yer uchastkalaridan oqilona foydalanish va ularni muhofaza qilish, yer uchastkalarini ajratish, yangi yerlarni o‘zlashtirish hamda qishloq xo‘jaligi muomalasiga kiritish bilan bog‘liq respublika va mahalliy dasturlarda belgilangan tadbirlarning o‘z vaqtida va to‘liq ijro etilishi yuzasidan muntazam nazorat o‘rnatish, “Yer kodeksi”da belgilangan talablarga rioya qilinishini ta’minlash, mahalliy davlat hokimiyati organlarining qarorlarini ishlab chiqish, kelishish va ro‘yxatdan o‘tkazishning yagona elektron –“E-qaror” tizimini doimiy ravishda monitoring qilish hamda qonunchilik hujjatlariga muvofiq bo‘lmagan qarorlarga nisbatan ta’sir choralarini ko‘rib borish, yer uchastkalarini o‘zboshimchalik bilan egallash va ulardan noqonuniy foydalanish holatlarini barvaqt aniqlash hamda huquqbuzarlik sodir etgan shaxslarga nisbatan jazoning muqarrarligi ta’minlanishi va boshqa bir qator vazifalar belgilangan.
Bundan tashqari, yer uchastkalaridan oqilona foydalanish va muhofaza qilishda jamoatchilik nazoratini kuchaytirish maqsadida 2022-yil 1-martdan boshlab aholi va fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari tomonidan yer uchastkalarini o‘zboshimchalik bilan egallash va ulardan noqonuniy foydalanish holatlari bo‘yicha Bosh prokuratura (1007 qisqa raqami)ga yuborilgan fotosurat va videoyozuvlar qonunchilik hujjatlarida belgilangan tartibda ko‘rib chiqish bo‘yicha qo‘shimcha vazifalar belgilab qo‘yildi.
Bu borada Davlat soliq qo‘mitasi huzuridagi Kadastr agentligiga ham qator vazifa va topshiriqlar yuklatilgan. Jumladan, Kadastr agentligi yer toifasidan qat’i nazar barcha turdagi yer uchastkalari hamda bino-inshootlarga bo‘lgan huquqlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazmaslik holatlarini aniqlash, yer uchastkalarining o‘zboshimchalik bilan egallab olinishiga va chegaralarini o‘zboshimchalik bilan o‘zgartirishga yo‘l qo‘ymaslik choralarini ko‘rish, yerdan maqsadli foydalanilishi ustidan davlat nazoratini kuchaytirish vazifasi belgilab berildi.
Bundan tashqari, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari hamda mahallada tadbirkorlikni rivojlantirish, aholi bandligini ta’minlash va kambag‘allikni qisqartirish masalalari bo‘yicha hokim yordamchilariga o‘z hududida qurilishi boshlangan har qanday bino yoki inshootlarning qonuniyligini aniqlash maqsadida mahalliy ijro etuvchi hokimiyat hamda qurilish va kadastr organlariga so‘rov yuborish huquqi berildi. Bunda so‘rovlar 5 ish kunida majburiy tartibda ko‘rib chiqilib, qurilishi boshlangan bino va inshootlarga ruxsat beruvchi hujjatlarning mavjud yoki mavjud emasligi to‘g‘risida ma’lumot taqdim etiladigan bo‘ldi.
Yuqoridagi qarorda kadastr tizimi sohaga yuklatilgan vazifalar ijrosini ta’minlash, ya’ni yerdan foydalanish, yer bilan bog‘liq qonun buzilish holatlarini barvaqt aniqlash, ma’muriy bayonnomalar rasmiylashtirish va sudlarga da’vo arizalari kiritish tartiblari bo‘yicha uslubiy qo‘llanmalar ishlab chiqilib, xodimlarga tarqatildi. Shuningdek, “Yer va kadastr nazorati” va “Ma’muriy amaliyot” ishlarini yuritishda o‘zaro fikr almashish, maslahatlar so‘rash maqsadida “Inspektor nazorati” telegramm kanali ishga tushirildi.
Boshqarma boshlig‘i rahbarligida haftaning har juma kuni sohada prokuratura, adliya, ichki ishlar boshqarmasi xodimlari bilan hamkorlikda “Yer qonun buzilishlarning oldini olish va barvaqt aniqlash kuni” deb e’lon qilindi. Shu kuni sohada olib borilayotgan ishlar tahlil qilinib, kelgusida amalga oshirilishi lozim bo‘lgan vazifalarni belgilash, soha xodimlarining bilim va malakalarini oshirishga qaratilgan o‘quv seminarlari o‘tkazilishi yo‘lga qo‘yildi.
Qaror ijrosini ta’minlash borasida viloyatda olib borilgan nazorat tadbirlari doirasida 2022 yilning 9 oyi davomida 832 ta holatda 82,61 gektar yer maydonini o‘zboshimchalik bilan egallab olish holati aniqlandi.
Yer bilan bog‘liq qonun buzilish holatlarini bartaraf etish bo‘yicha olib borilgan targ‘ibot ishlari natijasida 538 ta qonun buzilish holati unga yo‘l qo‘ygan shaxslar tomonidan ixtiyoriy ravishda bartaraf etildi. Bartaraf etilmagan 237 ta holat bo‘yicha tegishli tartibda hujjatlar rasmiylashtirilib, sudlarga da’vo arizalari kiritildi.
Shuningdek, 173 ta holatda aniqlangan qonun buzilish holatlarida jinoyat alomatlari mavjud bo‘lganligi sababli huquqiy baho berish uchun prokuratura organlari va Agentligimiz tomonidan ishlab chiqilgan qo‘shma tartib asosida hujjatlar rasmiylashtirilib, huquqni muhofaza qiluvchi organlariga yuborildi. Ana shu hujjatlar asosida 32 ta jinoyat ishi qo‘zg‘atildi, qolgan holatlar bo‘yicha surishtiruv ishlari olib borilmoqda.
Yuqorida qayd etilgan qarorda tizimda “Ma’muriy amaliyot” ishlarini olib borish bo‘yicha ham vazifalar yuklatilgan. Mazkur yo‘nalishdagi ishlarni tashkil etish bo‘yicha qator seminarlar o‘tkazildi, mutaxassislarimizning bilim va malakalari oshirildi.
Ma’muriy amaliyot yo‘nalishida o‘tgan to‘qqiz oy davomida yer qonun buzilish holatlariga yo‘l qo‘ygan 3 ming 822 nafar fuqaro tomonidan ma’muriy huquqbuzarlik sodir etilganligi aniqlanib, ularning 2 ming 386 nafariga ma’muriy choralar ko‘rildi. Ya’ni ularga nisbatan 7 milliard 103 million so‘mdan ortiq miqdorda jarima qo‘llanildi.
Qaror ijrosini ta’minlash maqsadida sohada xalqaro standartlarga javob beradigan maxsus “E-yer nazorat” (ID) dasturi yaratilgan. Ushbu dasturning maqsadi, yer qonun buzilish holatlari bo‘yicha ma’lumotlar bazasini shakllantirishdir. Dasturda yer qonun buzilishining turi, maydoni, joylashgan manzili, qachon va qanday holatda yo‘l qo‘yilganligi, unga nisbatan ko‘rilgan choralar bo‘yicha sud, prokuratura, ichki ishlar, majburiy ijro byurosi bilan hamkorlik yo‘lga qo‘yilib, ma’lumotlar almashib borilmoqda.
Ta’kidlash kerakki, qaror mazmun-mohiyati, qolaversa, yerga oid qonun buzilish holatlarining oldini olish, yer maydonlarini o‘zboshimchalik bilan egallab olish holatlarini barvaqt aniqlash, oqibatlari va javobgarlik masalalari yuzasidan aholi, mehnat jamoalarida targ‘ibot-tushuntirish ishlari doimiy ravishda olib borilmoqda.
Botirjon Mirzaahmedov,
Kadastr agentligi Andijon viloyati
boshqarmasi boshlig‘i o‘rinbosari
O‘zA
